Bài viết mới | Thơ Nguyên Hữu 2022 by Nguyên Hữu Yesterday at 21:09
Mái Nhà Chung by mytutru Yesterday at 00:38
Những Đoá Từ Tâm by Việt Đường Wed 01 May 2024, 21:49
Cột đồng chưa xanh (2) by Ai Hoa Wed 01 May 2024, 10:25
Chết rồi! by Ai Hoa Wed 01 May 2024, 08:11
7 chữ by Tinh Hoa Tue 30 Apr 2024, 10:59
BÊN GIÒNG LỊCH SỬ 1940-1965 - LM CAO VĂN LUẬN by Trà Mi Mon 29 Apr 2024, 08:52
5 chữ by Tinh Hoa Sun 28 Apr 2024, 22:27
Hơn 3.000 bài thơ tình Phạm Bá Chiểu by phambachieu Sun 28 Apr 2024, 11:01
Thi tập "Chỉ là...Tình thơ" by Tú_Yên tv Thu 25 Apr 2024, 12:56
Trang thơ Tú_Yên (P2) by Tú_Yên tv Thu 25 Apr 2024, 12:51
Thơ Tú_Yên phổ nhạc by Tú_Yên tv Thu 25 Apr 2024, 12:46
LỀU THƠ NHẠC by Thiên Hùng Wed 24 Apr 2024, 11:55
Quán Tạp Kỹ - Đồng Bằng Nam Bộ by Thiên Hùng Wed 24 Apr 2024, 11:48
Trụ vững duyên thầy by Trà Mi Tue 23 Apr 2024, 07:34
THIỀN TUỆ (diệt trừ đau khổ) by mytutru Tue 23 Apr 2024, 00:07
Nhận dạng phụ nữ giàu có by Trà Mi Mon 22 Apr 2024, 08:36
Bức tranh gia đình by Trà Mi Mon 22 Apr 2024, 08:09
Mẹo kho thịt by Trà Mi Mon 22 Apr 2024, 07:29
SẦU LY BIỆT by Phương Nguyên Sun 21 Apr 2024, 23:01
Trang Họa thơ Phương Nguyên 2 by Phương Nguyên Sun 21 Apr 2024, 22:56
Trang viết cuối đời by buixuanphuong09 Sun 21 Apr 2024, 06:38
Mức thù lao không ai dám nghĩ đến by Trà Mi Wed 17 Apr 2024, 11:28
KHÔNG ĐỀ by Phương Nguyên Wed 17 Apr 2024, 11:00
Cách xem tướng mạo phụ nữ ngoại tình, không chung thủy by mytutru Tue 16 Apr 2024, 11:59
Ở NHÀ MỘT MÌNH by Phương Nguyên Tue 16 Apr 2024, 09:59
HÁ MIỆNG CHỜ SUNG by Phương Nguyên Sun 14 Apr 2024, 13:29
Trang thơ vui Phạm Bá Chiểu by phambachieu Fri 12 Apr 2024, 15:48
ĐÔI BÀN TAY NGHỆ NHÂN by mytutru Thu 11 Apr 2024, 17:43
THẬN TRỌNG SIÊU LỪA by mytutru Wed 10 Apr 2024, 20:33
|
Âm Dương Lịch |
Ho Ngoc Duc's Lunar Calendar
|
| | Tác giả | Thông điệp |
---|
Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 22:28 | |
| Dương Khuê (1839-1902), hiệu Vân Trì là nhà thơ Việt Nam. Dương Khuê quê ở làng Vân Đình huyện Sơn Minh phủ Ứng Hòa tỉnh Hà Đông (nay thuộc thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hòa, Hà Nội), đỗ Tiến sĩ năm 1868, làm quan đến chức Thượng thư, sáng tác nhiều bài thơ chữ Nôm làm lời cho các bài hát ca trù nổi tiếng.
Tiểu sử
Sự nghiệp
Dương Khuê thi Hội đỗ cử nhân năm 1864, cùng khoa này Nguyễn Khuyến đỗ Hội nguyên. Năm Mậu Thìn (1868), thời vua Tự Đức, ông dự thi Đình đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ. Sau khi đỗ Tiến sĩ, Dương Khuê được bổ làm tri phủ Bình Giang (Hải Dương), rồi được thăng làm Bố chánh. Nhưng vì dâng sớ lên can vua Tự Đức: không nên nhượng bộ Pháp nữa, nên ông bị điều đi làm Chánh sứ sơn phòng lo việc khai hoang. Sau đó ông lại được cử giữ chức Án sát Hải Phòng, rồi Tổng đốc Nam Định - Ninh Bình, cuối cùng làm Thượng thư cho đến khi xin cáo quan về hưu. Trong sự nghiệp sáng tác thơ của ông, nổi tiếng là bài Hồng hồng, Tuyết tuyết, đây là bài thơ phổ cập cho những người bắt đầu hát ca trù. Hai anh em Dương Khuê, Dương Lâm, cùng với các tài tử văn nhân như: Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Khuyến, Chu Mạnh Trinh, Vũ Phạm Hàm,..., góp phần làm nghệ thuật ca trù trở nên nổi tiếng. Khi ông mất, Nguyễn Khuyến đã làm bài thơ nổi tiếng nhan đề Khóc bạn để viếng ông.
Thân thế
Dòng họ Dương của Dương Khuê, vốn có nguồn gốc từ Hà Tĩnh, ra định cư ở vùng Vân Đình (Hà Tây) từ thời chúa Trịnh Cương (1709-1725). Từ thời Dương Khuê, dòng họ này trở nên nổi tiếng nhờ tên tuổi ông và người em trai ông là Dương Lâm. Dương Lâm (1851-1920), từng giữ chức Phó Tổng tài Quốc sử quán, rồi được thăng hàm Thái tử Thiếu Bảo (năm 1902), sau xin cáo quan về hưu ở quê để dạy học và viết sách (năm 1903). Các cháu nội của hai ông cũng là những văn nghệ sĩ nổi tiếng như: nhạc sĩ Dương Thiệu Tước, Giáo sư-Tiến sĩ Dương Thiệu Tống, nhà thơ Dương Tuyết Lan, Nhà khoa học gia đang làm việc cho Bộ Quốc Phòng Hoa kỳ Dương Nguyệt Ánh
Tác phẩm
Các bài ca trù:
- Hồng hồng, Tuyết tuyết
- Cô đào Cần
- Ái Cúc
Các bài thơ vịnh cảnh thiên nhiên:
- Chơi trăng
- Động Hương Tích
(theo wikipedia) |
| | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 22:40 | |
| Thể ca trù (hát nói, hát ả đào)
Gặp cô đầu cũ (I)
Hồng, Hồng, Tuyết, Tuyết Mới ngày nào còn chửa biết chi chi Mười lăm năm thấm thoát có xa gì! Chợt ngoảnh lại, đã đến kỳ tơ liễu Ngã lãng du thời quân thượng thiếu Quân kim hứa giá ngã thành ông Cười cười nói nói thẹn thùng, Mà bạch phát với hồng nhan chừng ái ngại Riêng một thú Thanh Sơn đi lại, Khéo ngây ngây dại dại với tình, Đàn ai một khúc dương tranh? Chú thích:
Hồng, Hồng, Tuyết, Tuyết: Hồng, Tuyết là tên các cô đầu, ở đây chỉ ả đào nói chung. kỳ tơ liễu: Đến tuổi dậy thì.
Ngã lãng du thời quân thượng thiếu 我 浪 遊 時 君 上 少 Quân kim hứa giá ngã thành ông 君 今 許 嫁 我 成 翁
(Lúc tôi còn du chơi thì nàng hãy còn nhỏ Giờ nàng đã đến tuổi lấy chồng thì tôi đã già rồi)
thẹn thùng: Có bản chép là "sượng sùng". bạch phát: tóc bạc trắng. Thanh Sơn: thuộc huyện Sơn Lãng, nay thuộc tỉnh phủ Thoanh Oai, tỉnh Hà Đông, quê của tác giả. Dương tranh: Đàn tranh ở Dương Châu, tỉnh Giang Tô (Trung Quốc) có 13 dây tiếng nghe lanh lảnh. |
| | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 22:48 | |
| Thể ca trù
Gặp cô đầu cũ (II) Hốt ức lục, thất niên tiền sự, Trải trăng hoa chưa trả nợ hương nguyền. Đến bây giờ lại gặp người quen, Nỗi lưu lạc sự ghét ghen là thế nhỉ. Thiếp tự thân khinh, lang vi khí, Thần tuy tội trọng, đế do liên. Can chi mà tủi phận, hờn duyên, Để son phấn đàn em thêm khúc khích. Ý trung nhân tự khả tình tương bạch, Thôi bút nghiên, đàn phách cũng đều sai. Trông nhau nói nói, cười cười.
Có người nói, một lần Dương Khuê bị truất đi coi việc khẩn hoang, gặp cô đào Tuyên là người cũ, làm bài này để cô Tuyên hát. Trong dịp "lai kinh chúc hổ" hát chúc thọ Tự Đức 50 tuổi, cô vô tình hát bài này, Tự Đức nghe xong tha tội cho ông.
Chú thích:
Hốt ức lục, thất niên tiền sự: Chợt nhớ chuyện sáu, bảy năm về trước.
Thiếp tự thân khinh, lang vi khí, Thần tuy tội trọng, đế do liên. Thiếp tự rẻ rúng thân mình mà chàng vẵn chưa nỡ bỏ; Bầy tôi tội dẫu nặng, vua còn thương.
Ý trung nhân tự khả tình tương bạch Nỗi lòng chỉ những những người yêu nhau mới bày tỏ với nhau được. |
| | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 22:51 | |
| Gặp cô đầu cũ (III) Dạ thâm hốt ức thiếu niên sự, Giận hồng quân ghen ghét kẻ hồng quần. Trải nắng mưa gầy biết mấy phần xuân, Mà son phấn cũng phong trần thế nhỉ? Nhãn trung chi nhân ngô lão hĩ! Lệ Giang châu chan chứa bởi vì ai! Tân tri, cựu hận bời bời, Tình duyên ấy lôi thôi bao kể xiết. Ướm hỏi khách biết chăng, chẳng biết ? Thương cho tình mà lại tiếc cho tài. Hay là nhớ chốn Chương Đài, Xạ lan mùi cũ, hán hài lối xưa? Hay là nhớ chốn mây mưa.
Có nơi chép tên bài này là "Tặng cô đầu Phẩm".
Chú thích: Dạ thâm hốt ức thiếu niên sự Đêm khuya chợt nhớ chuyện thời niên thiếu.
Nhãn trung chi nhân ngô lão hĩ Trong mắt người ta đã già rồi.
|
| | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 22:55 | |
| Tặng cô đầu Hai Mưỡu: Lấy ai là kẻ đồng tâm Lấy ai là kẻ tri âm với nàng? Đêm khuya luống những bàng hoàng Người đi đâu vắng mà đàn còn đây? Nghe đàn nhớ lão Chung Kỳ Vợ mi ở đó, mi đi mô chừ? Sớm khuya xe tẩu phụng thờ Goá chồng cũng thể như chưa có chồng.
Hát nói: Nhân vong cầm tại Nhớ chàng Hai mà gặp lại cô Hai Tiện đây hỏi một đôi lời Đàn bản ấy cùng ai so phím cũ? Hồng phấn kỷ nhân vi quả phụ? Bạch đầu nan lão Trác Văn Quân! Thế thì khi gió gác, lúc trăng sân Chừng "Bạch tuyết", "Dương xuân" còn tưởng nhớ? Hãy ngồi lại hát chơi khúc nữa Có trách chi tang trở xóm Bình Khang Xưa nay nghề nghiệp thế thường
Chú Thích: Nhân vong cầm tại: Người chết đi, đàn còn lại.
Hồng phấn kỷ nhân vi quả phụ? Bạch đầu nan lão Trác Văn Quân! Khách má hồng đâu có mấy người người thành gái goá; Đầu bạc cũng khó khiến cho Trác Văn Quân già được.
Bình Khang: Chỉ xóm hát. |
| | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 23:13 | |
| Chơi trăng
Cao sơn nhất phiến nguyệt Đã chơi trăng phải cho biết tình trăng. Sơn chi thọ, nguyệt chi hằng, Sơn có nguyệt càng thêm cảnh sắc. Nguyệt quải hàn sơn thi bán bức Sơn hàm minh nguyệt tử thiên tôn. Trăng chưa già núi hãy còn non Núi chưa khuyết trăng vẫn tròn với núi. Rượu một bầu thơ ngâm một túi, Góp gió trăng làm bạn với non sông. Núi kia tạc để chữ đồng, Trăng kia nhớ mặt anh hùng này chăng? Xinh thay kìa núi nọ trăng.
Chú thích Nguyệt quải hàn sơn thi bán bức Sơn hàm minh nguyệt tử thiên tôn. Trăng treo núi lạnh thơ nửa bức, non ngậm trăng sáng rượu nghìn chung.
|
| | | Shiroi
Tổng số bài gửi : 19896 Registration date : 23/11/2007
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê Wed 11 Nov 2009, 23:34 | |
| Động Hương Tích
Thú thiên nhiên đâu bằng Hương Tích Đủ màu thanh, cảnh lịch trăm chiều Người thời vui sô, lạp, ngư, tiều Kẻ thời thích yên hà phong nguyệt Kho vô tận những thế nào chưa biết Thú hữu tình sơn thuỷ thực là vui Khi đăng lâm có lối lên trời Mây dưới gót đủ xanh, đen, vàng, đỏ, trắng. Lúc vào động ngắm sơn quynh, thạch đắng Bút thần ngoan khôn vẽ cho cùng Riêng một bầu sắc sắc không không Đủ mọi vẻ kỳ kỳ quái quái Động chủ hữu linh thần bút tại Hoá nhi vô ý tự nhiên công Khách trào non ngoảnh lại mà trông Lòng mến cảnh dời chân đi hoá cứng Chén vân dịch nghiêng bầu uống gắng Bút thơ tiên mở túi liền đề Giải Oan ra tẩy tục lại thêm mê Thiên Trù tới vong cơ càng thấy khoẻ Làng thi tửu còn đâu hơn đấy nhỉ Chẳng Bồng Lai, Nhược Thuỷ cũng thần tiên Rõ ràng "Đệ nhất Nam thiên" Mang đi lại sợ quần tiên mất lòng Thôi thời để đó chơi chung.
sô, lạp, ngư, tiều : Người cắt cỏ, người đi săn, người đánh cá, người kiếm củi. sơn quynh, thạch đắng : Cửa núi, bậc đá. ngoan : Chạm khắc.
Động chủ hữu linh thần bút tại Hoá nhi vô ý tự nhiên công Chúa động thực có thiêng nên bút thần vẫn còn đó; Trẻ tạo không định mà tạo nên một cảnh đẹp tự nhiên.
Vân dịch : Rượu tiên, nhẹ như hơi mây. Giải Oan : Tên suối, chảy vắt ngang trên lối vào động Hương Tích. Nguời xưa tin rằng nước suối ấy có thể giải oan trái được. Thiên Trù : Tên ngôi chùa ở bên trong đò suối, thường gọi là chùa ngoài với Động là chùa trong; nghĩa đen là bếp trời. Vong cơ : quên đói, vì trông thấy "Bếp trời". Tác giả chơi chữ. Bồng Lai, Nhược Thuỷ : Non Bồng, suối Nhược, chỉ cảnh tiên. Đệ nhất Nam thiên : Trong động Hương Tích còn có chữ của chúa Trịnh Sâm đề là "Nam thiên đệ nhất động" nghĩa là động đẹp nhất trời Nam.
|
| | | Sponsored content
| Tiêu đề: Re: Dương Khuê | |
| |
| | | |
Similar topics | |
|
Trang 1 trong tổng số 1 trang | |
| Permissions in this forum: | Bạn không có quyền trả lời bài viết
| |
| |
| |